Afrika, het op één na grootste continent, heeft een oppervlakte van 30,3 miljoen km2 en wordt van Europa gescheiden door de Middellandse Zee en van Azie door de Rode Zee en het Suezkanaal. In het westen grenst het aan de Atlantische Oceaan en in het oosten aan de Indische Oceaan.

Afrika bestaat uit diverse plateaus met in het oosten een enorme slenk met vulkanen en langgerekte meren, de Rift Valley. Atlasgebergte in het noordwesten van het continent is het enige jonge gebergte van Afrika.

Afrika wordt doorsneden door enkele lange rivieren. De Nijl is bijna 6700 km lang, ontspringt op de Kenyase Hoogvlakte en stroomt naar het noorden naar de Middellandse Zee. Andere grote rivieren zijn de Kongo (ca 4600 km), de Zambezi (ca 2700 km) en de Niger (ca 4100 km).

Afrika is een continent met grote klimatologische verschillen. In Noord-Afrika ligt 's werelds grootste woestijn, de Sahara. Ten noorden van de Sahara ligt langs de Middellandse Zee een smalle strook waar de winters koel en nat zijn en de zomers heet en droog. Ten zuiden van de Sahara ligt de Sahel, begroeid met doornige struiken en grassen en hier en daar wat bomen. De regenval is er gering en onregelmatig. In de jaren 80 werd vooral Ethiopië door de droogte getroffen, in de jaren 90 Somalië. Woestijnvorming wordt in de hand gewerkt door overbegrazing en zwerflandbouw.

Midden- en West-Afrika zijn tropisch met een gemiddelde regenval van meer dan 1270 mm per jaar. Grote delen zijn begroeid met oerwouden en bossen. De oerwouden zijn gelaagd met struiken en mossen onder en enorme boomkruinen in de bovenste laag. Oost-Afrika heeft een moessonklimaat met minder dichte oerwouden. De gebieden waar minder regen valt (tot 388 mm per jaar), zijn begroeid met doornachtige struiken en gras. In de Afrikaanse wouden leven chimpansees en gorilla's en talloze vogelsoorten.

De vegetatie in de halfwoestijnen van zuidelijk Afrika en met name rond Kalahari-woestijn bestaat uit doornachtige struiken en gras. Langs de kusten en in de hogere gebieden in het zuidoosten van Zuid-Afrika valt meer regen en is de variëteit aan planten groter. De Afrikaanse savannen zijn het woongebied van talloze diersoorten. Enorme kudden zebra's, antilopen, giraffen, olifanten en gnoes begrazen de vlakten en dienen als voedsel voor leeuwen, luipaarden, hyena's, jakhalzen en vossen. Tot de talrijke vogelsoorten behoren struisvogels en roofvogels zoals adelaars en haviken. Vanaf de koloniale tijd is er veel jacht gemaakt op deze dieren met soms desastreuze gevolgen; een zeer sprekend voorbeeld is de jacht op olifanten om hun ivoor. De eilanden voor de kust van Afrika hebben ook een bijzonder dierenleven (maki's op Madagaskar), terwijl de zeeën krioelen van het leven: walvissen, zeehonden, doejoengs en lamantijnen.