Een vakantie Turkije was tot voor enkele jaren terug erg populair omdat het er gegarandeerd mooi weer is en ook nog erg goedkoop. Tegenwoordig is het door de politieke situatie in Turkije minder druk, maar nog altijd spotgoedkoop. Met name de last minute vakanties naar Turkije zijn weer behoorlijk in trek nu de rust is weer gekeerd. Hierbij zijn de Egeische kust (o.a. Bodrum, Marmaris) en de Turkse Riviera (o.a. Alanya, Antalya, Belek, Kemer en Side) favoriet om heerlijk te relaxen in een luxe all inclusive vakantieresort. Daarnaast was een stedentrip naar Istanbul enorm populair, maar ook dat is sterk afgenomen door de recente aanslagen. Gelukkig is de situatie momenteel iets rustiger en is er uiteraard nog veel meer te zien en te genieten in Turkije.

Klein-Azie, een groot, bergachtig plateau tussen de Zwarte Zee en de Middellandse Zee, omvat een groot deel van Turkije. Een veel kleiner deel, Europees Turkije of Thracië, ligt aan de overkant van de Bosporus en de Dardanellen. Begin 20ste eeuw wilde de Turkse leider Kemal Ataturk (1881– 1938) een moderne islamitische staat creëren die zich bij Europa aan zou kunnen sluiten. Minder dan een eeuw later neemt zijn erfenis onzekere vormen aan: de invloed van islamtische fundamentalisten neemt toe en de Koerden worden nog steeds onderdrukt. 

Wie naar Istanbul reist, komt in aanraking met meer dan tweeduizend jaar geschiedenis en een verleden dat sterk tot de verbeelding spreekt. Meer dan 120 keizers en sultans regeerden hier en de meesten van hen bouwden naar hartelust om de stad verder te verfraaien. Wat te denken van de Hagia Sophia, de Byzantijnse basiliek die eeuwenlang het vaticaan van het oosten was. Op een steenworp afstand er vandaan ligt het Topkapi-paleis (dinsdags gesloten), de weelderige residentie van de sultan compleet met schatkamers en haremverblijven.

Toch zijn het niet louter de overblijfselen uit een ver en eerbiedwaardig verleden die van Istanbul, het vroegere Constantinopel, zo'n ongewoon fascinerende stad maken. Ondanks veertig aardbevingen, zestig branden en zesentwintig belegeringen is deze metropool nog even springlevend als in de dagen van de sultans. Vraag aan de Turken wat hun werkelijke liefde is en zij zullen zeggen dat zij trots zijn op hun hoofdstad Ankara, maar dat hun dromen gaan over deze miljoenenstad aan de Bosporus.

De reiziger die idyllische voorstellingen koestert van een serene, oosterse stad gaat een teleurstelling tegemoet, want Istanbul is chaos. Meer dan acht miljoen mensen, -dat is bijna de helft van de bevolking van Nederland- wonen en werken op een oppervlakte, die kleiner is dan de provincie Utrecht. Al deze mensen stromen dagelijks naar de stad om er hun (schamele) brood te verdienen en hun aantal groeit met de dag. Bij degenen die de eerste schok van verkeerschaos en lawaai te boven zijn gekomen, ontstaat al gauw de plezierige spanning van het observeren van deze bijenkorf van menselijke bedrijvigheid. Een bedrijvigheid die Istanbul altijd al vanaf het allereerste begin gekenmerkt heeft.

Via de Bosporus, de 32 kilometer lange zeestraat, die de Zwarte Zee met de Zee van Marmara verbindt, vonden goederen uit alle delen van de wereld hun weg naar de bazaars van Istanbul. Ook nu nog zijn specerijen, zijde en goud daar in grote hoeveelheden te vinden. Reeds duizenden jaren geleden ontmoetten Oriënt en Occident elkaar op deze plek. Die ontmoeting is traceerbaar in de geschiedenis, de kunst, de cultuur, maar ook in het leven van alledag. Als een gesluierde moeder met haar totaal westers geklede dochter over straat loopt, bijvoorbeeld. Dit is Istanbul, stad van tegenstellingen. Voor de Turk het begin van het westen, voor de Europeaan poort naar de Oriënt. Dat wordt nog eens onderstreept doordat het de enige stad ter wereld is, die zich uitspreidt over twee continenten.

De ligging aan de Bosporus geeft de stad een magnifieke setting. Neem zelf eens de boot en maak voor een luttel bedrag de overtocht van Europa naar Azië. Vanaf het water laat deze miljoenenstad zich misschien het beste waarderen. Het silhouet van Istanbul met zijn vele moskeeën en minaretten, brengt zelfs de meest nuchtere geesten in vervoering.

Cappadocië lijkt wel een sprookjesland vol elfenschoorstenen en puntmutshuizen, en tart iedere verbeelding. Miljoenen jaren geleden kwamen hier vulkanen tot uitbarsting, waarbij het terrein bedekt werd met een dikke laag as en lava. In de loop van de tijd veranderde dit in zacht tufgesteente in pasteltinten. Wind en regen maakten het af en 'beeldhouwden' de rotsen tot hun huidige bijzondere vormen. Een prachtig gebied om te wandelen, maar er is meer. Het christendom drong hier vroeg door en ook daar zijn vele sporen van zichtbaar. In de zachte tufsteenformaties werden kerkjes uitgehouwen die vervolgens werden beschilderd met fresco's. Onder de dreiging van Arabieren trok men zich terug in complete ondergrondse steden waar men het lang vol kon houden. Nog steeds zijn de ronde, platte stenen te zien waarmee de gangen werden afgesloten. Er zijn legio mogelijkheden. Je kunt bijvoorbeeld prachtig wandelen door de wadi's (rivierdalen) en de openluchtmusea van Göreme en Zelve bezoeken. Tevens bestaat de mogelijkheid om te paard, per fiets of per scooter de omgeving te verkennen en langs de hoogtepunten in het gebied te trekken. Een bijzondere, maar wel prijzige, manier om Cappadocië te bekijken is vanuit een luchtballon, waarbij je boven de valleien en dorpjes zweeft en een goed overzicht krijgt van de uitgestrektheid en de schoonheid van het gebied. In de avond kun je bijkomen en je laten verwennen met een massage in een traditioneel badhuis, de hammam.

Pamukkale betekent letterlijk 'katoenkasteel'. Dit slaat niet alleen op het katoen die in de omgeving verbouwd wordt, maar verwijst vooral naar de witte kalkterrassen. Dit natuurwonder is ontstaan doordat warm bronwater al eeuwenlang kalk afzet langs de bergwand en zo bekkens vormt. Sinds kort is dit een officieel natuurmonument, maar ook de Romeinen beschouwden het gebied al als een attractie. Dol als zij waren op baden, bouwden zij er het kuuroord Hiërapolis. Er is ook een bronnenbad waarin een wel heel aparte duik genomen kan worden: op de bodem zie je de plavuizen en gebroken zuilen van de vroegere hoofdstraat liggen.

Efeze was in de Romeinse tijd de grootste stad van Klein-Azië, met maar liefst 250.000 inwoners en een tempel gewijd aan Artemis die in het hele rijk beroemd was. In Efeze zie je over de marmeren straten uitgesleten karrensporen lopen waarin een vroege vorm van reclame gekrast staat: een vrouwenhoofd met daarnaast een voet geven de richting aan van het bordeel! De weg voert je automatisch door de best bewaarde stad van Klein-Azië, met een groots theater en de imposante gevel van de Celsusbibliotheek. Archeologische vondsten zijn ondergebracht in het museum van Selçuk. Topstukken zijn twee meer dan levensgrote beelden van de godin Artemis, de godin van de jacht die werd gekoppeld aan de lokale vruchtbaarheidsgodin. Selçuk kent ook een christelijke geschiedenis. Zo verbleef de apostel Paulus in Efeze van 55 tot 58. Na de dood van Jezus vestigde de apostel Johannes zich hier met Maria. Herinneringen daaraan vormen de Johannesbasiliek op zijn begraafplaats en het huisje van Maria, nu een bedevaartsplaats voor gelovigen en toeristen.

De nomadentent is in Oost Turkije geen zeldzaamheid en overal in de wildernis liggen de overblijfselen van verloren gegane beschavingen. Zoals bijvoorbeeld de Nemrut-berg (2150 meter) met zijn mysterieuze godenbeelden of de spookstad Ani aan de grens met de voormalige Sovjet-Unie. De blauwgroene wateren van het Van-meer omringd door sneeuwbedekte bergtoppen en met grazende kuddes aan de oever, roepen herinneringen op aan Centraal-Azië, het eigenlijke geboorteland van de Turken. Wie de lijn Kars–Erzurum overschrijdt, komt in het gebied van de kleine Kaukasus of de Pontische Alpen. Een gebied dat nog nauwelijks bezocht wordt en in vele gidsen helaas geheel ontbreekt. De bergen zijn er met dichte wouden bedekt, met Balkan-achtige dorpjes in de dalen en lang vergeten basilieken verscholen in het struikgewas. De reis door Turkije zou je dan kunnen besluiten met een schitterende boottocht op de Zwarte Zee.